Nous somes un cabinet d’avocats indépendant qui rassemble expertise et expérience dans tous les domaines juridiques. En tant que cabinet d’avocats AEB, nous fournissons des services pour les besoins juridiques de tous, des particuliers aux moyennes et grandes entreprises, des institutions étatiques aux holdings internationales et mondiales.

Contactez-nous

Esentepe Mh. Etci Sk. N° : 12 Etage : 4-5 Sisli, ISTANBUL

Du lundi au vendredi (09h00 - 18h00)

Suivez-nous

Pour des informations détaillées sur tous les domaines dans lesquels nous travaillons :

Unutulma Hakkı

Covid-19

*İşbu yazı konuya ilişkin genel bilgilerle kaleme alınmış olup somut olayın özelliklerine uygulanabilirliğinin hukuki danışma ile değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için hukuk büromuzla irtibata geçebilirsiniz. 

Günümüzde teknolojinin geldiği noktada bilgi, her an herkes tarafından erişilebilir ve kalıcı olarak saklanabilir hale gelmiş bulunmaktadır. Artan internet kullanımı ve teknolojideki gelişimin olumsuz etkilerinin karşısında bireylerin özel hayatının ve kişisel verilerinin de korunması gerekliliği doğmuştur. Bu amaçla gündeme gelen unutulma hakkı, esas itibariyle teknolojide yaşanan gelişmelerin kötü kullanımına karşı insan onurunun korunmasını amaçlayan bir insan hakkıdır. Zira yüzyıllardır tüm sosyal bilimlerin en çok tartışılan konularından biri olan insan onuru kavramı, günümüzde tüm insan haklarının amacı olarak kabul edilmektedir. Unutulma hakkına ilişkin bilgi notumuzu dikkatine sunmaktayız.

Unutulma Hakkı Nedir?

Unutulma hakkı en basit anlatımıyla bireyin belirli şartları sağlayan bilgilerine kamunun erişiminin kaldırılmasıdır. Unutulma hakkı uluslararası hukuk alanlarında rehabilitasyon hakkı, silme hakkı, listeden çıkarılma hakkı, bilinmezlik hakkı ve bilgi toplumu hizmetleri tarafından toplanan verilerin dijital unutulma hakkı gibi kavramlar aracılığıyla uygulanmaktadır. Hem analog (yazılı basın vb.) hem de çevrimiçi (internet düzlemine ilişkin kaynaklar) unutulma hakkı kapsamında önem arz etmektedir. Kişinin geçmiş yaşamına ait olan ve şimdiki hayatıyla ilişkilendirilmesini istemediği içeriklerin kaldırılması dijital çağın öncesinde de yargı kararlarıyla uluslararası alanda gözlemlenen bir durumdur.

Unutulma Hakkının Kapsamı Nedir?

Bir bilginin unutulma hakkı kapsamında

sayılabilmesi ve erişimden kaldırılması için;  yayıldığı ilk anda; doğru olma, geçmişte hukuka

uygun olarak yayılmış olma ve bireyin güncel durumunu ifade etmediğinden yayılması artık kamunun menfaatine aykırı olma unsurlarını bir arada taşıması gerekmektedir.

Bilginin doğru olması; yayıldığı ya da paylaşıldığı ilk anda, unutulma hakkından yararlanmayı talep eden kişi hakkında gerçeği yansıtması demektir. Alenileşen bilginin doğru olmaması halinde farklı hukuki durumlardan bahsetmek gerekecektir.

Bilginin hukuka uygun olması; yayıldığı ilk anda hukuka uygun yollardan kamuya sunulmuş olmasını ifade eder. Burada hukuka uygunluğu sağlayan duruma; kamu menfaati ve haber alma özgürlüğü gereğince suç işleyen kişi hakkında bir haberin yapılması örnek verilebilir. Ayrıca Web 2.0. dönemiyle birlikte kişisel verilerin işlenmesi ve paylaşılması gibi durumlarda veri sahibinin rızası alınarak içerik oluşturulması da hukuka uygunluğu sağlayan bir başka örnektir.

Zaman unsuru ile kastedilen ise; zaman ilerledikçe bilginin toplumsal önemi yerine bireyin özel yaşamına ilişkin menfaatinin ağır basmaya başlamasıdır. Zira unutulma hakkına konu olan bilgi, yayıldığı ilk anda doğru ve hukuka uygun olmakla birlikte zamanla güncelliği yitirebilmekte ve pek çok etken sebebiyle doğruluk niteliği değişime uğramaktadır. Artık güncelliğini yitirmiş olan bilginin bireyin özel yaşamına ve kişilik haklarına zarar verme ihtimali bulunmaktadır.

Türk Hukukunda Unutulma Hakkının Yeri

Unutulma hakkı Türk Hukukunda özel olarak düzenlenmemekle beraber 1982 Anayasası, Türk Medeni Kanunu, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Adlî Sicil Kanunu’nun mevcut düzenlemeleri unutulma hakkına dayanak oluşturabilmektedir.

Geçmişte kalan olayları hatırlatan ve bağlamından koparılmış bilgiler yayılmaya devam ettikçe bireye yönelik toplumsal yargıların olumsuz yönde şekillenmeye devam etme olasılığı çok yüksektir. Dolayısıyla bireyin özel hayatını arzu

ettiği şekilde ve toplumun bireye ilişkin kanaatinin etkisi olmadan yönlendirmesi ve sağlıklı toplumsal ilişkilerini koruması unutulma hakkının kapsamında değerlendirilmektedir.

Bu bakımdan Anayasamızda unutulma hakkına dayanak olarak alınabilecek düzenlemelerin başında madde 20 hükmü ile özel hayatın gizliliği gelmektedir. Ayrıca Anayasanın 17. maddesi de herkesin, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğunu koruma altına almıştır. Konut dokunulmazlığı ve haberleşme hürriyetinin de özel yaşam kapsamında olduğu kabul edilmektedir.  Özel hayatın gizliliği ve yine bu hakka bağlı olan kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakları; bireyin özel yaşamını dış etkilerden bağımsız ve dilediği gibi sürdürebilmesini sağlamayı amaçlamaktadır.

Bu haklarla birlikte kişisel verilerin korunması kapsamında unutulma hakkı gündeme gelecektir. 2010 yılındaki Anayasa değişikliği ile 20. maddeye eklenen 3. fıkrayla kişisel verilerin korunması hakkı Anayasa’da açıkça tanınmıştır. Bu hakkın; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsadığı aynı fıkranın devamında düzenlenmiştir.

Nitekim Anayasa Mahkemesi de, kişisel verilerin korunmasının 17. madde ile de ilişkisini kurarak, kişisel verilerin korunması hakkının “kişiliğini serbestçe geliştirebilmesi hakkının özel bir biçimi” olduğunu ifade etmiştir. Bu halde kişinin kişisel verilerine ilişkin hakları, unutulma hakkına başvurmak suretiyle de kullanılabilecektir.

Unutulma hakkının Anayasa’daki bir diğer dayanağı, 26. maddede düzenlenmiş olan “düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti”nin  ve 28. Maddede yer alan ‘‘basın hürriyetinin’’ sınırlandırma sebeplerinden olan “başkalarının şöhret veya haklarının” korunması amacıdır. İşbu haklar karşısında unutulma hakkının kullanılması; genel öğretide bireyin şeref ve itibarının “kişinin manevi varlığı” kapsamında ele alınması sebebiyle mümkün olmaktadır.

Kamuya açık alana ait bir olayın zamanın geçmesi ile özel alana dâhil olması halinde unutulma hakkının bir kişilik hakkı olarak korunması mümkün olmaktadır. Ayrıca bireyin geçmişine ilişkin bir haber gerçek olup hukuka uygun olarak yayımlanmışsa bile uygun bir amaca yönelik değilse veya onurunu zedeleyecek şekilde açıklanıyorsa kişilik haklarına haksız bir saldırı teşkil edecektir. Kişilik hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle unutulma hakkının kullanılması, Türk Medeni Kanunu’nun 24. maddesinden kaynağını almaktadır. Zira onur ve haysiyet, kişilik hakkı kapsamında korunan hukukî değerlerdir. Bu bağlamda bireyin unutulmayı ve topluma yeniden kazandırılmayı talep etme hakkı olduğu kuşkusuzdur.

Kimi kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla adli sicil kayıtları gibi kişisel veriler idari makamlar tarafından kaydedilmektedir. Kişilerin geçmişlerini ardında bırakıp yaşamlarına devam edebilmeleri bakımından oldukça önem arz eden bu verilerin; Adli Sicil Kanunu’nun 12. Maddesi hükmüyle Kanun’da düzenlenmiş hâllerin gerçekleşmesi üzerine re’ sen arşive kaldırılacağı ve belirli süreler sonunda arşiv bilgilerinin tamamen silineceği düzenlenerek tam bir unutulma hakkı sağlanmıştır.

Sonuç olarak; hukuk camiasında unutulma hakkının hem hukuki niteliği bakımından hem de ifade hürriyetine aykırı olduğu yönünde karşı görüşlere ilişkin tartışmalar sürmektedir. Bu sebeple unutulma hakkına ilişkin sınırlamalar ve detayların yasal düzenlemelerle belirlenmesi gerekliliği hali hazırda devam etmektedir.  Ne var ki, unutulma hakkının Türk hukuk sisteminde yasal düzenlemesi bulunmasa da içtihatlar ile anlamsal ve terimsel olarak kabul edildiği görülmektedir.

 

Av. Gizem SAĞLAM 

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Yayımlar

Avukata Sor

Covid-19

Contentieux et règlement des différends

AEB représente ses clients en médiation dans les litiges juridiques,…

Droit de l’immobilier

AEB propose des solutions stratégiques et à faible coût à…

Fusion-acquisition

Asci Etci Benglian fournit des services de conseil axés sur…

Propriété intellectuelle

Aşcı Etci Benglian fournit des services dans tous les domaines…

Droit du travail

Asci Etci Benglian préfère travailler en étroite collaboration avec ses…

Recouvrement de créance et restructuration

Aşcı Etci Benglian protège les intérêts de ses clients qui…

Droit des assurances

Aşcı Etci Benglian fournit des services de conseil et de…

Droit des sociétés et Gouvernance d’entreprise

Aşcı Etci Benglian fournit des services de conseil à de…

Protection des données personnelles

Aşcı Etci Benglian met en œuvre des programmes de conformité…

Droit des transports et de la logistique

Aşcı Etci Benglian fournit des solutions rapides et efficaces à…

Droit de la consommation

Aşcı Etci Benglian fournit des services de conseil juridique et…

Droit de la famille et des successions

Le cabinet AEB fournit des services de conseil à ses…