Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7242 Sayılı Kanun Hakkında

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7242 Sayılı Kanun Hakkında 

15.04.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7242 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile başta ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerle ilgili olmak üzere birçok değişiklik yürürlüğe girmiştir. İlgili düzenleme ile;

• 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu,
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu,
• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu,
• 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun,
• 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu,
• 5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu,
• 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu,
• 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu,
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu,
• 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş yurtları Kurumuna İlişkin Bazı Mali Hükümlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun,
• 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun

olmak üzere toplam 11 kanunda değişiklik yapılmıştır.  Söz konusu değişikliklerle beraber yeni gelen düzenlemeleri aşağıda ele alacağız.

Yeni Görev ve Yetkiler Verilen İnfaz Hâkimlikleri

İnfaz hâkimliklerinin daha önceki görevlerine ek olarak; Cumhuriyet savcısının, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara yönelik şikâyetleri inceleme ve karara bağlama görevi ile ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin mahsup, ceza zamanaşımı ve hükümlünün ölümü dâhil olmak üzere mahkeme veya hâkim tarafından alınması gereken kararları almak ve işleri yapmak görevleri verilmiştir.

İnfaz hâkimliklerinin verdikleri kararlara karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Ağır Ceza Mahkemesi’ne itirazda bulunulabileceği düzenlenmiştir.

İnfaz Hâkimliklerinin yeni verilen görevlerle beraber ilerleyen dönemlerde iş yoğunluklarının artacağı tahmin edildiğinde hem daha rahat çalışma imkânı sağlamak hem de iş paylaşımı gerçekleştirmek amacıyla yeni infaz hâkimliklerinin kurulmasına ilişkin karar da kanun maddesine eklenmiştir. Böylece görevleri artan infaz hâkimliklerinin iş yoğunluğunu azaltmak amacıyla, aynı bölgede Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından birden fazla İnfaz Hâkimliği kurulabilecektir.

4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu’na eklenen Geçici İkinci madde ile bu değişikliklerin 01.09.2020 tarihinden itibaren uygulanacağı, 01.09.2020 tarihe kadar ise mevcut hükümler uygulanacağı kabul edilmiştir.

Seçenek Tedbirlere Uyulmaması

Türk Ceza Kanunu’nda Kısa Süreli Hapis cezalarının, hükmü veren mahkeme tarafından seçenek tedbirlere çevrilebileceği kabul edilmiştir. Seçenek tedbirlerden birisine çevrilen kısa süreli hapis cezası, hüküm kesinleştikten sonra, hükümlünün 30 gün içerisinde seçenek tedbirlerin gereklerini yerine getirmeye başlamaması veya başlayıp da yarım bırakması halinde infaz hâkimliğince, seçenek tedbirler kısa süreli hapis cezasına çevrilebilecektir.

Hükümlünün cezası ertelenerek bir denetim süresi öngörülmüşse ve hükümlü denetim süresi içerisinde kasıtlı yeni bir suç işler veya kendisine yüklenilen yükümlülükleri infaz hâkiminin uyarılarına rağmen yerine getirmezse; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen ceza infaz kurumlarında çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilebilecektir.

Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen hükümlülerin belirli hak yoksunluklarından muaf tutulacağı Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesinde düzenlenmiştir. Yeni düzenlemeye göre, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen hükümlü, kendi altsoyu üzerinde velayet, vesayet, kayyımlık yetkilerine sahip olabilecektir. Ayrıca infaz hâkimine, hükümlünün bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı, kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı veya tacir olarak icra etmekten yoksun bırakılma tedbirinin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda takdir yetkisi verilmiştir.

Türk Ceza Kanununda Cezası Artırılan Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nda kasten öldürmenin nitelikli hali olarak karşımıza çıkan canavarca hisle hareket etme saiki, kasten yaralamanın da nitelikli hali olarak Türk Ceza Kanunu’nun 86. maddesinin (f) bendinde düzenlenmiştir. Kasten yaralamanın diğer nitelikli hallerinin aksine canavarca hisle hareket etme durumunda verilecek cezanın 1 kat artırılacağı hüküm altına alınmıştır. Kasten yaralama sonucunda ölüm meydana gelmesi durumundaysa verilecek cezanın alt sınırı korunurken, üst sınırı on altı yıldan on sekiz yıla çıkarılmıştır.

TCK’nın 220. maddesinde düzenlenen suç işlemek amacıyla örgüt kurma sonucunda verilecek cezanın hem alt hem de üst sınırında artırıma gidilerek verilecek cezanın alt sınırı iki yıldan dört yıla, üst sınırı ise altı yıldan sekiz yıla çıkarılmıştır. Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgüte üye olanlara verilecek cezada da artırıma gidilerek alt sınırı bir yıldan iki yıla, üst sınırı üç yıldan dört yıla kadar çıkarılmıştır.

Yürürlüğe giren yeni kanunla değişikliğe uğrayan bir diğer suç ise TCK’nın 241. maddesinde düzenlenen tefeciliktir. Yeni düzenlemeyle birlikte verilecek hapis cezasının üst sınırı dört yıldan beş yıla çıkarılmış, adli para cezasının alt sınırı ise beş yüz gün olarak belirlenmiştir. Tefecilik suçunun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi durumunda verilecek cezanın 1 kat artırılacağı da yeni düzenlemeyle madde kapsamında yer almıştır.

Şüpheli Hakkında Adli Kontrol Kararı

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109. maddesinin mülga 4. fıkrası yeniden düzenlenerek yeni bir adli kontrol tedbiri eklenmiştir. Eklenen yeni hükümle, maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremediği tespit edilen şüpheli ile gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçmemiş bulunan kadın şüphelinin tutuklanması yerine adlî kontrol altına alınmasına karar verilebileceği düzenlenmiştir.

Ceza Muhakemesi Kanunu’na yeni eklenen bir diğer hükümle, ilk derece mahkemesince verilen ve istinaf kanun yoluna başvurma imkânı bulunmayan kararların tekerrüre esas teşkil etmeyeceği kabul edilmiştir. Hükümlünün bir daha suç işlemesi durumunda (mükerrir olması) daha ağır yaptırımlarla karşılaşması bu madde ile engellenmiştir.

Mahkûmiyetin Açık Ceza İnfaz Kurumlarında İnfazı

Terör Suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar ile ikinci kez mükerrerler ve koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hariç olmak üzere,

• Kasıtlı suçlardan toplam 3 yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Taksirli suçlardan toplam 5 yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler,
• İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanlar

hakkında verilen cezalar doğrudan açık ceza infaz kurumlarında infaz edilecektir. Hükümlünün, kapalı ceza infaz kurumunda bulunması ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nun 89. maddesinde bulunan şartları sağlaması durumunda açık ceza infaz kurumlarında kalan cezasını çekebilecektir.

Doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınanlar dâhil olmak üzere bu kurumlarda bulunan hükümlülerden,

• Firar edenler veya hakkında başkaca bir fiilden dolayı tutuklama kararı verilenler idare ve gözlem kurulu kararıyla,
• Kınamadan başka bir disiplin cezası alıp bu cezası kesinleşmiş olanlar veya eylemi kurum düzeni ya da kişi güvenliği bakımından tehlike oluşturanlar idare ve gözlem kurulu kararıyla,
• Açık ceza infaz kurumu şartlarına veya çalışma koşullarına uyum sağlayamayacağı saptananlar idare ve gözlem kurulu kararı ve infaz hâkimin onayıyla

kapalı infaz kurumuna gönderilirler.

İyi Hal Düzenlenmesi

Hükümlülerin değerlendirilmesi (en geç altı ayda bir) ve iyi halin belirlenmesi prosedürü yeni düzenleme ile beraber daha ayrıntılı ele alınmıştır. Kategori suçlar haricindeki suçlarda (terör-toplam 10 yıl ve üstü hapis cezasına mahkûm olanlar-örgüt faaliyetleri çerçevesindeki suçlar-cinsel dokunulmazlık-kasten öldürme-uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu) hükümlülerin değerlendirilmesi idare ve gözlem kurulu tarafından gerçekleştirilir. Kategori suçlardan dolayı mahkûm olan hükümlülerin iyi hal değerlendirmesi ise Cumhuriyet Başsavcısının başkanlık edeceği bir kurul tarafından yapılacaktır.

İyi hal ile ilgili yapılan değişiklikler 01.01.2021 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacaktır.

Koşullu Salıverilme Oranlarında Değişiklik

Ceza infaz kurumlarında cezasının belirli bir bölümü infaz edilen hükümlünün, cezasının infaz edildiği süre boyunca iyi halli olması durumunda mahkûmiyet süresi tamamlanmadan cezaevinden ayrılması “koşullu salıverilme” olarak adlandırılır.

Yeni düzenlemeden önce süreli hapis cezasına çarptırılan hükümlü, ceza infaz kurumlarında hakkında verilen mahkûmiyetin 2/3’ünü tamamlaması ve iyi halli olması durumunda koşullu salıverilmeden yararlanabilmekteydi. Yeni düzenleme ile beraber süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olan hükümlü, hakkında verilen mahkûmiyet kararının 1/2’sini iyi halli olarak ceza infaz kurumunda geçirmesi durumundan koşullu salıverilme müessesesinden yararlanabilecektir. Ancak yeni düzenleme ile beraber bazı suçlar için 2/3’lük oran korunmuştur. Bu suçlar şu şekildedir:

• Kasten öldürme suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Mağdurun yüzünde sabit değişikliğe neden olacak şekilde neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan mahkûm olanlar,
• İşkence ve eziyet suçundan süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan mahkûm olanlar,
• Türk Ceza Kanunu’nun 102/2. maddesi hariç olmak üzere cinsel saldırı, ikinci ve üçüncü fıkraları hariç olmak üzere TCK’nın 104. maddesinde düzenlenen reşit olmayanla cinsel ilişki ve TCK’nın 105. maddesinde düzenlenen cinsel taciz suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan dolayı (TCK m.102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan hapis cezasına mahkûm olan çocuk,
• Suç işlemek için örgüt kurma, yönetme ve örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle mücadele kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (TCK m.326 ve m.329) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar.

Koşullu salıverilme ile ilgili bir diğer düzenlemeye göre, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet hapis cezaları dışındaki diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş hükümlü cezasının üçte ikisini infaz kurumlarında çektikten sonra koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilecektir.

Düzenleme öncesinde koşullu salıverilen hükümlünün tabi tutulacağı denetim süresi ceza infaz kurumunda geçirdiği sürenin yarısı kadarken, yeni düzenleme ile beraber bu süre hükümlünün ceza infaz kurumunda geçirdiği sürenin tamamı kadar olarak güncellenmiştir.

Hükümlünün koşullu salıverilmesi için hazırlanacak gerekçeli rapor infaz hâkimliği tarafından değerlendirilecek ve dosya üzerinden karar verilecektir. Verilecek karara karşı itiraz yolu açıktır.

Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması

Düzenleme öncesinde, denetim süresi içerisinde kasıtlı yeni bir suç işleyen hükümlünün koşullu salıverilme kararının geri alınması hâlinde hükümlünün sonraki suçu işlediği tarihten itibaren kalan cezasının aynen çektirilmesine karar verilmekte iken, yeni düzenlemeyle birlikte hükümlünün denetim süresi içerisinde işlediği suçtan dolayı mahkûm olduğu hapis cezasının iki katı sürenin infazına karar verilebilecektir.

Denetimli Serbestlik Hükümlerinde Değişiklik

Hükümlülerinin dış dünyayla uyumlarını sağlamak, aileleri ile bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla açık ceza infaz kurumunda bulunan iyi halli hükümlülerin koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kala denetimli serbestlik müessesinden yararlanabileceği hüküm altına alınmıştır.

Ancak bir defaya mahsus olmak üzere Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklenen Geçici 6. madde ile Kasten öldürme, kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama, işkence suçu, eziyet suçu, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu, terör suçları, millete ve devlete karşı işlenen suçlar hariç 30.03.2020 tarihine kadar işlenen diğer suçlardan mahkûm olmuş ve koşullu salıverilmesine 3 yıl veya daha az süre kalmış hükümlü hakkında denetimli serbestlik ile cezanın geri kalanının dış dünyada çektirilmesine kararı verilebilir. Bu geçici madde ile bir defaya mahsus olmak üzere istisnai suçlar hariç bir yıllık denetimli serbestlik süresi üç yıla çıkarılmıştır.

Düzenlemede yer alan istisnai suçlar hariç olmak üzere 30.03.2020 tarihine kadar işlenen suçlarda,

• 0-6 yaş yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler
• 70 yaşını bitiren hükümlülerin

koşullu salıverilmesine dört yıl veya daha az süre kala denetimli serbestlik müessesesinden faydalanabilirler.

Açık Cezaevinde Bulunan Hükümlüler İle Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanan Hükümlülerin İzinli Sayılması

Dünya çapında etkili olan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak nitelendirilen koronavirüs salgını nedeniyle, sağlıklarını korumak amacıyla açık cezaevinde bulunan hükümlüler ile denetimli serbestlik tedbiri uygulanan hükümlüler, 31.05.2020 tarihine kadar izinli sayılmıştır. Salgının devam etmesi halinde bu süre; Sağlık Bakanlığı’nın önerisi üzerine, Adalet Bakanlığı tarafından her defasında 2 ayı geçmemek üzere 3 kez uzatılabilecektir.

Özel İnfaz Usulleri İlişkin Uygulamanın Kapsamı

Hükümlünün talebi üzerine, İnfaz Hâkimi kasten işlenen suçlarda toplam 1 yıl 6 ay; taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere taksirle işlenen suçlarda ise toplam 3 yıl ve daha az süreli hapis cezasının,

• Her hafta Cuma günleri saat 19.00’da girmek ve Pazar günleri aynı saatte çıkmak suretiyle hafta sonları,
• Hafta sonları hariç, her gün saat 19.00’da girmek ve ertesi gün saat 07.00’de çıkmak suretiyle geceleri,

ceza infaz kurumlarında çektirilmesine karar verebilecektir.

Konutta infaz usulü; kadın, çocuk ve altmış beş yaşını bitirmiş erkek hükümlüler için bir yıl, yetmiş yaşını bitirmiş hükümlüler için iki yıl, yetmiş beş yaşını bitirmiş hükümlüler için de dört yıl olarak belirlenmiştir.

Cezanın özel infaz usulüne göre çektirilmesi kararı, infaza başlandıktan sonra da verilebilecektir. İnfaz hâkimi tarafından belirlenen usullere uyulmaması halinde hükümlü cezasını açık ceza infaz kurumlarında çeker. Ancak bu özel koşullar, terör suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak suçlarından ya da örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar adli para cezasının infazı sürecinde hapse çevrilenler ve koşullu salıverilme kararı geri alınanlar hakkında uygulanmaz.

Beş yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm olan ya da adli para cezası infaz süreci içerisinde hapis cezasına çevrilen hasta veya engelli hükümlüler, Adlî Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adlî Tıp Kurumunca onaylanan rapor üzerine cezalarını konutlarında infaz edebileceklerdir.

Doğurduğu tarihten itibaren 6 ay geçen ve toplam 3 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadın hükümlülerin cezasının konutunda çektirilmesine İnfaz Hâkimi tarafından karar verilebilecektir.

Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler

Kaçakçılığa konu malın değerinin az olması verilecek ceza da indirim nedeni olarak kabul edilmiştir. Malın değerinin hafif olması halinde verilecek cezalar yarısına kadar, malın değerinin pek hafif olması halinde verilecek cezalar üçte birine kadar indirilecektir.

Kaçakçılık suçlarından dolayı etkin pişmanlık hükümleri düzenlenmiştir. Suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar para, soruşturma evresi sona erinceye kadar ödendiği takdirde verilecek cezanın yarı oranında; kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödendiği takdirde cezanın üçte biri oranında indirileceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca kaçakçılık suçlarından dolayı haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanlar, infaz yasasının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine ödedikleri takdirde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabileceklerdir.

SONUÇ

Yürürlüğe giren 7242 sayılı kanun ile başta Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun olmak üzere pek çok kanunda değişiklik meydana gelmiştir. Kanun ile meydana gelen en önemli değişiklikler ceza infaz kurumlarında geçirilen süreler ve koşulların değiştirilmesi ve ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler hakkında karar verecek merciin tek bir mahkeme de toplanmak istenmesidir. Denetimli serbestlik ve koşullu salıverilme koşullarının hafifletilmesi nedeniyle ceza infaz kurumlarındaki birçok hükümlünün iyi hal denetimi sağlıklı bir şekilde yürütülmeden salınması nedeniyle öğretide bu düzenleme endişe ile karşılanmaktadır. Bir diğer değişiklik ise TCK’da yer alan bazı suçların alt sınırı ve üst sınırında değişikliğe gidilmesidir. Bu değişikliklerle cezaların artırılması, suç işleme caydırıcılığına katkı sağlayacağından öğretide olumlu karşılanmaktadır

Av. Eren TOSUN